ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΥΣ ΒΟΗΘΑΕΙ;
Με τον όρο αιμοδοσία εννοούμε τη χορήγηση αίματος με την μετάγγιση και κατ’ επέκταση την όλη οργάνωση που ασχολείται με τη λήψη, συντήρηση και διάθεση του αίματος.
Στην Ελλάδα αναζητούνται ετησίως 700.000 μονάδες αίματος, μόλις το 35% συλλέγεται από εθελοντές αιμοδότες, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό συλλέγεται από δότες αντικατάστασης, δηλαδή συγγενείς και φίλους του ασθενή.
ΤI ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΑΙΜΑ ΠΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙΣ;
Το ολικό αίμα όπως συλλέγεται στην αιμοδοσία, σπάνια χρησιμοποιείται σε αυτή τη μορφή. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων διαχωρίζεται στα τρία κύρια συστατικά του (πλάσμα, ερυθρά και αιμοπετάλια) και μεταγγίζεται ανάλογα με την ανάγκη του ασθενή, γι᾽αυτό και μία μονάδα αίματος μπορεί να σώσει ως και τρεις ζωές. Το πρώτο βήμα σε μια αιμοδοσία είναι ο έλεγχος της συμβατότητας δότη και δέκτη πριν τη μετάγγιση.
Εφόσον διαπιστωθεί συμβατότητα, χορηγείται στον ασθενή το απαραίτητο συστατικό: Τα ερυθρά αιμοσφαίρια χρησιμοποιούνται κυρίως σε περιπτώσεις απώλειας όγκου αίματος όπως τα ατυχήματα και ο τοκετός και για την αντιμετώπιση της αναιμίας και άλλων παθήσεων του αίματος. Συντηρούνται στους +4 βαθμούς Κελσίου και πρέπει να χρησιμοποιηθούν εντός 35-42 ημερών από την ημέρα της συλλογής τους. Το πλάσμα χρησιμοποιείται σαν πηγή παραγόντων πήξεως, σαν υποκατάστατο όγκου ή για την παραγωγή λευκωματίνης (πρωτεΐνη που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση εγκαυμάτων και σοκ). Συντηρείται κατεψυγμένο για μια περίοδο ενός έτους. Από τη διαδοχική επεξεργασία ψύξης και απόψυξης, προκύπτει ένα μικρό μέρος του πλάσματος, το κρυοκαθίζημα, το οποίο περιέχει παράγοντες πήξης και χρησιμοποιείται σαν πηγή παράγοντα VIII της πήξης του ινωδογόνου.
Τα αιμοπετάλια είναι υπεύθυνα για την πήξη του αίματος και χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία σοβαρών παθήσεων. Πρέπει να παραχθούν μέσα σε οχτώ ώρες από την αιμοληψία, φυλάσσονται σε θερμοκρασία δωματίου υπό συνεχή ανακίνηση για να είναι λειτουργικά και συντηρούνται μόνο για 5 ημέρες.
ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΔΩΣΩ ΑΙΜΑ;
Ναι μπορείς αν:
- Είσαι μεταξύ 18 και 65 ετών. Μόνο σε ειδικές περιπτώσεις και μετά από εντολή γιατρού δίνουν αίμα άτομα 17 ετών ή πάνω από 65 ετών.
- Ζυγίζεις πάνω από 50kg. Με βάρος μικρότερο των 50kg, είναι συνήθως επικίνδυνο να γίνεις αιμοδότης.
- Είσαι υγιής . Αν είσαι άρρωστος/η ή παίρνεις φάρμακα, μπορεί το αίμα σου να έχει αρνητικές συνέπειες στον άνθρωπο που θα το πάρει. Δεν θα μπορέσεις να προσφέρεις αίμα σε μια εθελοντική αιμοδοσία εάν είχες στο παρελθόν ίκτερο ή ηπατίτιδα, ή εάν είχες κάποια μορφή καρκίνου, καρδιοπάθειας, επιληψία η κάποια αιμορραγική διαταραχή. Εάν έχεις ερωτήσεις για κάποια συγκεκριμένα φάρμακα που παίρνεις επικοινώνησε με τον υπεύθυνο γιατρό που υπάρχει σε κάθε αιμοδοσία, με σκοπό να σου λύσει όλες τις απορίες σχετικά με τη λήψη φαρμάκων, με την ύπαρξη ασθενειών ή με οποιαδήποτε άλλη απορία έχεις σχετικά με την αιμοδοσία.
- Έχεις ασφαλή τρόπο ζωής. Λήψη ουσιών, πολλαπλοί ερωτικοί σύντροφοι, τατουάζ ή piercings που έγιναν τους τελευταίους 6 μήνες θεωρούνται δραστηριότητες υψηλού κινδύνου και σε αποκλείουν από μια αιμοδοσία.
- Επίσης, αν κάνεις κάποιο επάγγελμα υψηλού κινδύνου ή κάνεις πρωταθλητισμό και προετοιμάζεσαι για κάποιο μεγάλο αθλητικό γεγονός, δεν μπορείς να συμμετέχεις σε εθελοντική αιμοδοσία για τη δική σου ασφάλεια.
- Είσαι αποφασισμένος να σώζεις ζωές. Απλά γιατί μπορείς.
Ωστόσο, υπάρχουν παράγοντες που μπορεί να μην σου επιτρέψουν προσωρινά να δώσεις αίμα και να σε αποκλείσουν αυτόματα από μια εθελοντική αιμοδοσία.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ
Πριν πας να δώσεις αίμα σε μια αιμοδοσία, είναι απαραίτητο:
- Να πληροίς τις απαραίτητες προϋποθέσεις του αιμοδότη
- Να ΜΗΝ πληροίς κάποιο από τα κριτήρια αποκλεισμού
- Να έχεις φάει ένα ελαφρύ γεύμα 3-4 ώρες πριν την αιμοδοσία
- Να καταναλώσεις πολλά υγρά πριν και μετά την ολοκλήρωση της αιμοδοσίας
Η διαδικασία σε μια αιμοδοσία:
- Πριν την αιμοδοσία, κάθε εθελοντής καλείται να συμπληρώσει το ερωτηματολόγιο αιμοδότη (η συμπλήρωση είναι απαραίτητη σε κάθε αιμοδοσία)
- Γίνεται έλεγχος του επιπέδου της αιμοσφαιρίνης (με ένα τσίμπημα στο δάχτυλο)
- Γίνεται έλεγχος της πίεσης και των σφυγμών και ερωτήσεις που αφορούν το ιστορικό του/της εθελοντή/τριας
- Κατά τη διάρκεια της αιμοδοσίας, κάθε εθελοντής ξαπλώνει σε καρέκλες και σε ένα διάστημα 10 λεπτών δίνει 450ml αίματος που επαρκούν για να σωθούν τρεις ανθρώπινες ζωές
- Μετά την αιμοδοσία, προσφέρονται πορτοκαλάδα, τυρί και φρυγανιές και συνιστάται η αποφυγή βιαστικών κινήσεων μέχρι να βεβαιωθούμε ότι αισθανόμαστε απολύτως καλά
Η εθελοντική αιμοδοσία μπορεί να επαναληφθεί από το ίδιο άτομο μετά από 3 μήνες
Μετά την αιμοδοσία:
- Αποφεύγουμε αγχωτικές και πιεστικές καταστάσεις και έντονη σωματική άσκηση
- Καταναλώνουμε πολλά υγρά (όχι αλκοολούχα) για να αναπληρωθεί ο όγκος αίματος που χάθηκε
- Φροντίζουμε να παραμείνει ο επίδεσμος καθαρός και σταθερός για λίγη ώρα
- Σε περίπτωση που ματώσει, σηκώνουμε το χέρι ψηλά και πιέζουμε με δύναμη μέχρι να σταματήσει η αιμορραγία
- Αποφεύγουμε να σηκώσουμε βαριά αντικείμενα την ίδια μέρα
- Σε περίπτωση αδυναμίας ή ζαλάδας, ξαπλώνουμε με τα πόδια ψηλά
- Ένας ήπιος πόνος ή μια μελανιά στο χέρι που μας πήραν αίμα μετά την ολοκλήρωση της αιμοδοσίας είναι απόλυτα φυσιολογικός.
Η αναπλήρωση του αίματος μετά την αιμοδοσία:
Το αίμα αποτελείται από διάφορα συστατικά και καθένα απαιτεί διαφορετικό χρόνο για την αναπλήρωσή του. Το πλάσμα (το υγρό στοιχείο του αίματος) αναπληρώνεται εντός 24 ωρών. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια χρειάζονται 3-4 ημέρες για να επανέλθουν στα φυσιολογικά επίπεδα και ο σίδηρος 6-8 εβδομάδες.
Πηγή: bloode.org
